Positieve Evaluatie IMVO-programma

MVO Nederland heeft in opdracht van het Ministerie van Buitenlandse Zaken van 2013 tot 2016 het programma Internationaal Verantwoord Maatschappelijk Ondernemen uitgevoerd. Doel van het programma was het stimuleren van duurzame handelsrelaties tussen bedrijven in ontwikkelingslanden en het Nederlandse MKB. MVO Nederland heeft B&A gevraagd de effectiviteit van het programma te beoordelen. Daarnaast is ons verzocht inzicht te geven in de waarde van de gehanteerde Theory of Change, als strategie voor verandermanagement en katalysator voor innovatie.

De Theory of Change gaat uit van drie fasen die tot wezenlijke verandering leiden (transitiemanagement). De eerste fase is focus, waarbij koplopers (‘change agents’) op basis van een sectoranalyse een gezamenlijke visie per sector ontwikkelen, een coalitie vormen en een programmering opzetten. Vanuit focus wordt toegewerkt naar massa, waarbij concrete projecten per deelsector worden opgezet en uitgevoerd door een groeiende groep bedrijven die zich geboeid en gebonden voelt. Vanuit massa moet uiteindelijk tractie ontstaan: gedragen eigenaarschap en handelingsperspectief voor bedrijfsleven en andere stakeholders, projecten die renderen en uiteindelijk tot een omslag naar blijvende veranderingen in de handelsketens met ontwikkelingslanden leiden.

Uitkomsten evaluatie

De uitkomsten van onze evaluatie zijn overwegend positief. Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft hierop besloten door te gaan met het ingezette beleid, waarbij er een paar veranderingen op basis van de aanbevelingen uit onze evaluatie doorgevoerd worden. Binnen de geselecteerde sectoren (textiel, leer, DSO, tuinbouw, chemie en maritiem) heeft het IMVO-programma bijgedragen aan meer focus, inzicht en versnelling van duurzame activiteiten bij de deelnemende bedrijven.

Het is gelukt om een bredere groep van bedrijven te boeien en te binden aan de verschillende projecten en het programma als geheel. Bedrijven uit verschillende sectoren hebben samenwerkingsprojecten opgestart, waardoor we kunnen spreken van (voorzichtige) verbreding. Een aantal projecten heeft concrete impact gehad op de partijen en bedrijven uit ontwikkelingslanden met wie er samengewerkt is.

Uiteraard waren er ook een paar verbeterpunten. Het is niet gelukt om de gewenste kritische massa te bereiken met het programma. Daarnaast is een brede impact van het programma op ontwikkelingslanden vooralsnog beperkt.

Onze evaluatie toont aan dat de Theory of Change kan werken om sectortransities te realiseren en innovatie op gang brengt. De doorlooptijd van de verschillende stappen (focus-massa-tractie) kan wel sterk verschillen. In de meeste marktsectoren is meer tijd nodig dan de vier jaar waarin het IMVO-programma voltooid is.

Aanbevelingen

Met de opbouw van kennisdossiers, het uitwerken van businesscases en het leggen van relevante contacten is een goede basis gelegd om een volgende stap te zetten in de verduurzaming van de internationale handelsketens. Onze belangrijkste aanbeveling betreft het inbedden van het IMVO programma in bredere ontwikkelingen op het gebied van zelfredzaamheid en sociaaleconomische ontwikkeling in ontwikkelingslanden. Door verschillende initiatieven aan elkaar te verbinden en een gezamenlijke agenda te vormen versterken ze elkaar en wordt de impact vergroot. Zo kunnen bijvoorbeeld convenanten gebruikt worden als hefboom om partijen deel te laten nemen aan veranderprojecten.

Rol van MVO Nederland

MVO Nederland heeft een belangrijke aanjagende en verbindende rol gespeeld in de verschillende projecten. Betrokken partijen hebben aangegeven de manier waarop het programma is opgezet en de brede ondersteuning vanuit MVO Nederland zeer te waarderen.

Vervolgstappen

MVO Nederland heeft eind 2016 een subsidieaanvraag ingediend voor een vervolgprogramma.

MVO Nederland is niet alleen blij met de uitkomsten van de evaluatie, maar ook de wijze waarop wij deze uitgevoerd hebben. “Dank voor alle efficiënte, effectieve en motiverende inzet van jullie kant,” aldus Bernedine Bos, verantwoordelijk voor de internationale samenwerking en business development binnen MVO Nederland. “Mijn collega’s en ik hebben jullie betrokkenheid en kennis van zaken zeer gewaardeerd.”