Cultuursensitief werken: een belangrijke voorwaarde om te komen tot inclusie

Opinie: Bouchra Dibi

Het onderwerp cultuursensitief werken staat volop in de aandacht. Cultuursensititief werken betekent dat professionals beschikken over specifieke kennis en vaardigheden waarmee zij adequate hulp en zorg kunnen verlenen aan cliënten met een andere etnische of culturele achtergrond dan zijzelf. Maar ondanks het feit dat bij veel organisaties de urgentie gevoeld wordt om cultuursensitief te werken, is het vaak nog lastig om dit echt goed van de grond te krijgen.

Er zijn tal van trainingen, tools en handreikingen voorhanden maar deze zijn vaak niet toereikend omdat ze niet aansluiten bij wat professionals ècht nodig hebben. Ook is het aanbod versnipperd waardoor het niet duidelijk is welk instrument je het beste kan gebruiken of waar het te vinden is. Professionals worstelen nog vaak met dit thema.

Vragen vanuit de hulpverlening luiden bijvoorbeeld:

Hoe bespreek ik seksueel misbruik in een migrantengezin?

• Mag ik vrijuit praten over het vriendje van een minderjarige cliënte van mij?
• Hoe maak ik psychische problematiek bespreekbaar?
• Hoe kan ik het beste omgaan met een vader die zeer traditioneel denkt over man/vrouw verhoudingen?
• Hoe kunnen wij er voor zorgen dat dat jongeren met een migranten achtergrond naar ons toekomen voor hulp?

Ook het bedrijfsleven en culturele instellingen hebben vragen als:

• Hoe krijgen wij een diverser personeelsbestand, ook aan de top?
• Hoe zorg ik dat onze programmering goed aansluit bij mensen met een migrantenachtergrond?
• Wat kunnen wij doen om meer mensen met een migrantenachtergrond te betrekken bij de politiek?

Zonder goede aansluiting kun je iemand niet goed helpen

Organisaties in de zorg, welzijn, onderwijs, als ook het bedrijfsleven hebben te maken met mensen met een migrantenachtergrond die een beroep op ze doen. Denk hierbij aan jeugdzorginstellingen die te maken hebben met jongeren en ouders met een migrantenachtergrond. Je kunt jongeren met een migrantenachtergrond niet goed helpen als je niet weet wat de achtergrond, waarden en normen en gevoeligheden zijn van deze jongeren en hun ouders. Hier gaat het in de praktijk dus ook vaak mis:

‘Een moeder van Marokkaanse komaf ging naar de huisarts om te praten over haar 17 jarige zoon Mohammed. Hij zat alleen maar thuis en deed de hele dag niks dan slapen. Ze had het vermoeden dat hij depressief was. Toen de huisarts met hem ging praten kwam er weinig uit tijdens het gesprek. De huisarts stelde directe vragen waardoor de jongen (die niet gewend is om van huis uit te praten zoals veel jongeren uit gezinnen met een migrantenachtergrond) niet in staat was om uit te leggen wat er aan de hand was. Hij bleef herhalen dat er niks aan de hand was. De huisarts concludeerde na het gesprek dat Mohammed niks wilde.’

Er zijn ook genoeg voorbeelden van gezinnen met een vluchtelingenachtergrond of ouderen die door een wijkteam niet goed geholpen worden omdat de taal- en culturele verschillen groot zijn.

Helaas is dit de realiteit van alledag: geen aansluiting vinden bij cliënten betekent iemand niet kunnen helpen met alle gevolgen van dien. Aansluiten bij hun behoeften is belangrijk om ze zo goed mogelijk te helpen. Daarom is cultuursensitief werken een belangrijke voorwaarde om te komen tot toegankelijkheid en inclusie. Dat kan echt!

Sta open voor andere opvattingen

Belangrijk is dat men oog heeft voor deze verschillen, en dat er uitgedragen wordt dat de organisatie openstaat voor andere opvattingen. Er zijn overigens niet alleen verschillen maar ook overeenkomsten, ook dit is belangrijk om te benadrukken. Het is belangrijk dat organisaties zich realiseren dat het niet alleen belangrijk is om een goed aansluitend aanbod te hebben maar bijvoorbeeld ook om goed te kijken naar het personeelsbestand. Is het divers? Natuurlijk gaat het altijd om kwaliteit maar een divers persoonsbestand zorgt ervoor dat veel cliënten  zich eerder “thuis” zullen voelen en zich sneller zullen identificeren met de hulpverleners. Dit komt de dienstverlening of de hulp ten goede. Heb oog voor deze verschillen en laat merken dat u openstaat voor andere opvattingen. Benadruk de verschillen niet teveel, er zullen vaak juist ook veel overeenkomsten zijn.

Ermee aan de slag

Maar we moeten cultuursensitief werken niet ingewikkeld maken: het gaat er uiteindelijk om dat er een open houding is om hiermee aan de slag te gaan. Er zijn tal van organisaties die een goede aansluiting willen hebben met hun doelgroep. Er over blijven praten helpt niemand, het begint bij de wil en daarna is het zaak om te doen.

Wat kan B&A u bieden?

B&A is expert op het gebied van diversiteit, cultuursensitief werken en inclusie. Door onze jarenlange kennis van de praktijk en van de verschillende migrantengroepen zijn we in staat om organisaties en hun doelgroepen op een effectieve, duurzame manier te verbinden. Als geen ander weten wij hoe belangrijk het is om aansluiting te vinden en te houden met de doelgroep. Ook in de uitvoering hebben wij veel ervaring met het bereiken en werken met migrantengroepen waaronder jongeren.

Meer weten?

Mocht u meer willen weten over de mogelijkheden die wij kunnen bieden, neem gerust contact met ons op. We hebben verschillende creatieve mogelijkheden die u als organisatie in kunt zetten om uw organisatie op een goede en duurzame manier aan te laten sluiten bij de doelgroep. Bijvoorbeeld om migrantengroepen te bereiken. Uiteindelijk wil iedereen dat zijn of haar dienstverlening, zorg en ondersteuning bereikbaar en passend is voor alle cliënten.

Bouchra Dibi
Adviseur
E: b.dibi@bubag.nl
T: 06 – 40 17 45 81