Kwetsbare jongeren op de arbeidsmarkt

B&A heeft voor het Kenniscentrum UWV een onderzoek uitgevoerd naar kwetsbare jongeren op de arbeidsmarkt. Gekozen is om aan de hand van casuïstiek van licht verstandelijk beperkte jongeren de onderzoeksvragen te beantwoorden.

Kijken vanuit de jongeren zelf

Een belangrijk fundament in de onderzoeksaanpak is het beschouwen van de problematiek van de beperkte kansen op arbeidsparticipatie vanuit de jongeren zelf. Dit heeft als voordeel dat in dit onderzoek niet alleen met professionals wordt gesproken over een groep met een bepaalde problematiek, maar dat vooral ook met deze jongeren (en ouders) het gesprek is gevoerd over hun ervaringen op school, in zorg, op stage, op de werkplek, met de werkgever, met collega’s op het werk en met de jobcoach. Casuïstiek biedt tevens de mogelijkheid om uit te stijgen boven de “voor de hand liggende algemeenheden”. Deze algemeenheden gelden vaak wel voor de groep als geheel, maar dragen niet of slechts beperkt bij aan het meer concreet krijgen van wat een jongere succesvol maakt.

Centrale vraag

Er is weinig bekend over de vraag waarom de ene jongere met een licht verstandelijke beperking op een succesvolle manier, veelal met ondersteuning, aan het werk komt en de andere niet. Voor dit specifieke onderzoek is daarom als centrale vraag gedefinieerd:

Waarom is de ene jongere met een licht verstandelijke beperking succesvol in termen van arbeidsparticipatie en de andere niet?

Conclusies

Het onderzoek heeft geleid tot de volgende conclusies:

• Een verstandelijke beperking is geen belemmering om te werken. Licht verstandelijke jongeren hebben bij voorkeur banen in een kleinschalige werkomgeving met een duidelijke structuur.
• De belangrijkste belemmering om aan het werk te komen is het sociale gedrag van licht verstandelijke jongeren. Als het gedrag niet goed is dan vormt dit een belangrijke blokkade om werk te behouden.
• Licht verstandelijke jongeren schatten hun eigen kwaliteiten en mogelijkheden hoog in en dat is een bron van frictie.
• Licht verstandelijke jongeren zijn kwetsbaar op de arbeidsmarkt en kunnen doorgaans niet bogen op een duurzame arbeidsrelatie.
• Licht verstandelijke jongeren willen graag werken, zeker als zij hierin worden gesteund door hun ouders. Het omgekeerde komt vaker voor. Eenoudergezinnen, beperkingen bij één van de ouders, niet werkende ouders (afgekeurd dan wel werkeloos), nauwelijks geïntegreerde ouders en geïsoleerde ouders vormen het tableau.

Het onderzoek is gedaan vanuit een exploratieve vraagstelling en had niet als doel om te komen tot gerichte aanbevelingen. De resultaten hebben het inzicht in situatie van licht verstandelijke jongeren vergroot en UWV een handvat geboden in de vormgeving van beleid voor deze doelgroep.